Apenkooien in Tasikoki

19 juni. We kunnen een beetje uitslapen voor we de auto instappen en alsnog naar Tasikoki gaan. Het ritje neemt minder dan een uur in beslag en gaat voornamelijk langs kokosnootplantages. De ontvangst in het centrum is een beetje anders dan verwacht. De manager Simon oogt zeer vermoeit. Ook de vrijwilligers die wij tegenkomen zien er alles behalve fris uit. We kunnen wel aanschuiven bij de lunch om 12.00 uur maar verder wordt er weinig gevraagd naar wie we zijn en wat onze plannen zijn. We horen dat er nog iemand komt die wat vertraging heeft. Als zij er is gaan we rondgeleid worden. Daarom gaan we eerst maar naar het gastenverblijf om te genieten van het geweldige uitzicht over de zee.

De gastenverblijven en de conferentieruimte zijn erg mooi, helaas hebben ze wat achterstallig onderhoud. Maar er is elektriciteit én internet en dan hebben we ineens een combinatie die we bijna twee weken niet gehad hebben. We checken dan ook even de website en email. We blijken een achternichtje gekregen te hebben en we hebben foto’s gekregen van ons vrijwilligersproject in Cambodja. Deze zullen we, zo snel als mogelijk is in het land met beperkte internetmogelijkheden, op Koen zijn pagina plaatsen. Pas rond halfdrie begint de rondleiding en we zijn best onder de indruk van het project. In Tasikoki worden dieren opgevangen die illegaal gevangen zijn, vaak door smokkelaars. Behalve verschillende aapsoorten, zijn er ook twee krokodillen, een luipaard, verschillende schildpadden, papegaaien en andere vaak endemische diersoorten. Er wordt geprobeerd om de dieren weer uit te zetten in het wild. Aangezien het uitzetten door geldgebrek en de moeilijke procedures heel moeizaam verloopt, is er te weinig ruimte en zijn de hokken vaak veel te klein. Nu wordt geprobeerd door creatief met bestaande materialen om te gaan, hokken om te bouwen tot meer lange termijn verblijven, waar de dieren zich niet hoeven te vervelen. We kijken ontzet bij de twee orang oetangs die in een grote vogelvolière zitten maar zij zijn niet eens het meest schrijnende geval. Dit zijn een aantal apen, die noodgedwongen opgesloten zijn in hokken van nog geen drie vierkante meter. Aangezien er ontzettend veel moet gebeuren en we eigenlijk geen idee waar we het beste kunnen beginnen laten we de beslissing over aan de manager. Zijn idee is om ons een kooi te laten afmaken waar andere vrijwilligers een maand geleden mee begonnen zijn of om de andere te helpen met hun taken. Wij beslissen om niet ingeroosterd te worden en morgen te starten met het helpen van de andere vrijwilligers en ons dan te storten op de nieuwe kooi. Aangezien we om 6.00 uur paraat moeten zijn, gaan we vroeg naar bed.

20 juni. Als de zon nog bezig is met zijn dagelijkse opkomst gaat onze wekker. Aangezien de dieren hun ontbijt eerder krijgen als wij (ze staan ook vroeger op), beginnen we de werkzaamheden met slechts een banaan als vulling. Erwin gaat samen met twee andere vrijwilligers de grote vogelvolière schoonmaken en hij voert de aanwezige kakatoes, papegaaien en Victoria duiven (de mooiste duif die we ooit gezien hebben en néé, hij zegt geen roekoe).

Rhianne gaat mee om de Makaken eten te geven. Haar werk bestaat uit grasplukken en dit op de kooien gooien van de apen. Ook zoekt en zaagt ze bamboe als voorbereiding op het maken van eetbare speeltjes voor de apen. Best lastig nog met een botte zaag. Als we om 8.00 uur eindelijk ons eigen ontbijt achter de kiezen hebben, gaan we vol energie op weg naar de nieuwe apenkooi. Hiervan staat de stenen fundering en vier palen van het frame overeind maar verder is er nog weinig. Er zijn een aantal stukken tweedehands (derdehands is ook goed mogelijk) hekwerk maar dit is niet genoeg en moet nog op maat gemaakt worden. Er blijken nog oude schildpadverblijven te zijn in een overwoekert stuk jungle. De hekken hier zijn geschikt voor onze apenkooi maar moeten nog uitgegraven worden. Dit wordt dus onze eerste klus. Ondanks dat we gewend zijn aan reizen in de hoge luchtvochtigheid en warmte is lichamelijk werk toch wel pittig in deze omstandigheden. We hakken, scheppen en wrikken wat af om de hekken los te krijgen en vooral hekken waar de boomwortels doorheen groeien zijn een uitdaging. We zijn een goed uur bezig, met het nodige resultaat, als de lucht heel snel betrekt en het begint te hozen. We gaan snel naar binnen waar we verder gaan met het maken van de betonankers voor het hekwerk. We onderbreken even voor de middaglunch die er prima in gaat. Helaas blijft het de hele middag gestaag doorregenen en als we alle ankers af hebben en de toekomstige tweedehands deur met een staalborstel onderhanden genomen hebben, zijn de binnen klussen op.

We beslissen maar om te stoppen en op internet nog wat informatie over en voor het project op te zoeken. Na het diner kletsen we gezellig nog wat met de andere vrijwilligers en dan gaan we wederom vroeg slapen.

21 juni. Natuurlijk staan we ook vandaag weer om 6.00 uur klaar, net als de andere vrijwilligers. Alleen gaan we nu direct naar de kooi en helpen niet met voeren. Gelukkig is het droog geworden en vol energie (twee toastjes) gaan we de rest van de hekwerken uit de oude schildpadverblijven slopen. Vervolgens leggen we alle verzamelden hekken op maat bij elkaar en blijken we tien verschillende maten te hebben. Er blijken al vier grote oude hekken te zijn, maar nog niet op de goede maat. De grote wiskundetaak kan beginnen en we blijken genoeg te hebben voor het verblijf. Er zijn alleen niet genoeg paalmaterialen om het frame van de kooi af te maken. Met Simon bepalen we het aantal palen en de kosten hiervan. We geven namens Koen de opdracht om de palen te laten komen en dit zal waarschijnlijk 1 à 2 dagen duren. Na de lunch gaan we als een grote puzzel de hekken op de juiste plaats leggen. Morgen kunnen we dan alle losse hekken aan elkaar knopen en op maat knippen. Van Melki, een van de Indonesische werkers, hebben we een kuip cement gekregen om de ankers voor de netten in de fundering te metselen. Aangezien het dreigt te gaan regenen, dekken we de ankers af met een boomblad, een typisch Indonesische bouwmethode… Moe maar voldaan taaien we rond half vijf af voor een welverdiende douche om de jungle modder af te spoelen.

22 juni. Ja hoor, we zijn weer netjes om 6.05 uur bij ons bouwproject. De opdracht voor vandaag is duidelijk. De losse netten aan elkaar knopen tot vijf grote netten. Vol goede moet starten we. De verbinding tussen twee netten wordt gemaakt van ijzerdraad wat in elkaar gevlochten wordt. Het is zeker niet lastig, maar wel arbeidsintensief. Voorover gebogen, draadjes insteken, met twee tangen aantrekken en vlechten. Een heel noodzakelijk maar minder prettig werkje en er moeten er veel gemaakt worden. We kunnen het alleen afwisselen met het op maat knippen van het ijzerdraad en de netten. Natuurlijk geven we soms ook wat aandacht aan onze meest directe collega’s een groep zwarte makaken.  Al snel durven we ze bij de hand te pakken en dit is echt super! Maar het werk moet door en om een lange dag maar eens kort samen te vatten. We maken samen ongeveer 200 verbindingen waarbij Erwin die de hele dag de tangen gebruikt de blaren op zijn handen heeft staan. Rhianne knipt er op los en als ze hiermee klaar is helpt ze Erwin met draaien. Om 15.00 uur vinden we het mooi geweest en stoppen ermee. We hebben dan vier netten klaar voor gebruik.

23 juni. Al direct als we om 5.30 uur opstaan, merken we dat we gisteren erg veel gedaan hebben. We zijn stijf en de handen zijn nog erg gevoelig. Toch willen we graag verder en zien wel hoe het gaat. Vervelend genoeg blijkt er weinig eten te zijn en gaan we, met slechts één broodje en een Sultana op aan het werk. Dan blijkt ook de toegang naar onze gereedschappen nog dicht te zijn en hebben we er aardig de balen in. Gelukkig hebben we de draadjes buiten laten liggen zodat we het laatste net alvast kunnen knopen. Als dit gedaan is, blijkt de gereedschapsruimte inmiddels open en kunnen we het net gaan vastbinden. Dan komen we erachter dat een groep makaken in de beveiligingssluis zit van hun hok. Een bamboestok die als slingerstok gebruikt wordt is losgeschoten en door het gaas van de kooideur heengegaan. De slimme dieren zijn er achter gekomen dat ze op hun buik kruipend onder de deur doorkunnen. Eentje is zelfs al bezig om de sleutel te bemachtigen van de tweede deur. Uiteindelijk wordt de deur provisorisch gemaakt door twee Indonesische werkers. Wij gaan ondertussen met Simon naar de kooi om de tunnels in te meten. Dit blijkt nog een lastig klusje te zijn en we beslissen de tunnels pas te maken als het frame af is. Dus kunnen we alleen het net nog afmaken en dan zijn we werkloos. Ook het lassen van de netten gaat niet goed. Als de werknemer die het kan er is, is de elektriciteit uitgevallen en kan hij niet werken. Aangezien we niets kunnen doen en ook niet kunnen overleggen wat dan te doen gaan we in de middag wat foto’s maken in het park.

Aan het eind van de middag komt Simon eindelijk even kijken en kunnen we een plan voor morgen maken. Een aantal bouwplannen worden ter plekke gewijzigd en we beslissen om morgen eerst te gaan metselen en dan ’s middags vrij te nemen en naar het dorp in de buurt te gaan. We bestellen nog nieuw cement om zeker te weten dat we genoeg hebben. Na een verfrissende douche gaan we eten in het gastenverblijf en we nemen de laptop mee om nog even te internetten. Na het eten gaat Rhianne met de andere vrijwilligers mee voor een overleg en Erwin werkt de website bij. Als hij in het donker terugloopt naar het vrijwilligershuis, hoort hij in de struiken een hoop geritsel. Hij schijnt zijn hoofdlampje op de struiken en ziet dan een paar groene ogen zijn kant op komen. Dat is duidelijk het moment voor een sprintje richting het huis. Aardig geschrokken vraagt hij wat er allemaal voor beesten in de struiken zitten. Behalve uilen, slangen en wat klein grut eigenlijk niet veel bijzonders. Waarschijnlijk is het één van de katten geweest die in de struik zat. Beetje jammer, zeker als Rhianne beweert dat het misschien zelfs een kitten is geweest. In ieder geval gerustgesteld gaan we lekker slapen.

24 juni. Wat later dan gebruikelijk gaan we richting onze bouwplaats. Aangezien we alleen kunnen metselen en dan vrij zijn is dat goed te doen. Helaas blijkt het nieuwe cement pas rond de middag te komen en is de rest te weinig om te starten. We beslissen maar om gelijk naar het dorp te gaan. De bewaking aan het hek houdt netjes een auto voor ons staande en binnen tien minuten zijn we in Girian. De eerste gang is naar de kapper voor Erwin, wat hoog nodig is. Wederom met Indonesische precisie wordt hij even gekortwiekt. We shoppen wat spullen bij elkaar, waaronder een grote cake voor de vrijwilligers, als toetje bij het diner. Met een veel te grote doos gaan we terug op de scooter naar Tasikoki. We zijn precies op tijd voor de lunch, waarna we eens gaan kijken of het cement er is. En ja hoor eindelijk kunnen we aan de gang. We werken snel en vullen de gaten met cement en stenen. Als we het spul netjes willen afsmeren blijkt het normale grit een beetje te grof voor dit werk. We vragen Melki om raad en de oplossing is ingenieus. Met zand van het strand, wat we met een grote speciekuip op de scooter gaan halen, moet het lukken. We werken tot vijf uur door en hebben het grootste deel gedaan. Hopelijk droogt het goed en we zullen morgen het resultaat zien.

25 juni. Het metselwerk is mooi opgedroogd en ziet er strak uit, vol goede moed doen we ook het laatste stukje. Verder wordt het een dag om te kijken hoever er gewerkt kan worden aan het frame van de kooi. De laatste dagen hadden we veel elektriciteitsuitval en dan gebeurd er weinig. Nu ziet het weer er goed uit maar blijkt ineens dat we geen slijpschijven hebben voor de slijpmachine. Pfff, Melki gaat eropuit om ze te halen.  Aangezien het werk aan het frame toch al veel langzamer gaat dan gehoopt, beginnen we vast aan de tunnels, die de nieuwe kooi met de twee oude moeten verbinden en alleen zorgen we voor wat meer marges. Hiervoor hebben we meer netten nodig en we slopen nog wat oude schildpadverblijven. Ook maakt Erwin een start met het uitgraven van een betonnen schildpaddenbad, die kan gaan functioneren als drinkbak voor de beren.  Als het begint te regenen houden we het voorgezien. We houden een extra uurtje slaap aangezien we een lange nacht voor de boeg hebben. We gaan namelijk wachtlopen op het strand bij een schildpadden rescuecentrum.  Net als Tasikoki is ook dit een project uit de stichting van Willie Smit. We gaan met twee auto’s en een afgehuurde mikrolet op pad. De trip duurt ruim een uur en gaat over een grotendeels slechte kronkelweg. Bij aankomst geeft Simon ons een korte introductie over het centrum en verteld dat dorpsbewoners als rangers optreden en de eieren rapen van de schildpadden voordat stropers dit kunnen doen. Ze laten de eieren uitkomen en begeleiden de kleine schildpadjes naar de zee. Op dit strand komen vijf van de zeven zeeschildpadsoorten ter wereld voor. Vanavond worden 200 schildpadjes uitgezet en wij wijzen ze met onze zaklampen de weg naar zee.

Voor de grote schildpadden zijn we minder gelukkig. Ondanks dat we het drie kilometer lange strand anderhalf keer in moordend hoog tempo heen en weer lopen en tot ons middel door het water waden om ook het laatste stukje strand op te kunnen, zien we geen schildpadden of eieren. Als de maan uit de zee komt rijzen (een prachtig gezicht trouwens) is de ‘schildpaddenstroming’ voorbij en is er geen kans meer op het zien van de schildpadden. Gelukkig kan de groep in tweeën gesplitst terug met de auto. Wij zitten in de tweede groep en als na een half uur de auto nog niet terug is gaan we vast een stuk lopen. De auto is luxer dan de mikrolet en geschikt om te slapen. Alleen blijkt onze chauffeur het leuk te vinden om keihard van de heuvels af te rijden en dan zo slecht schakelend naar boven te rijden, dat we niet kunnen slapen. Ook het vele slingeren maakt het er niet beter op. Na een uur afzien, het is dan half vier, komen we misselijk aan in Tasikoki. Daar is ons kussen, slapen maar!

26 juni. Een totale offday dreigt, ondanks dat we graag verder willen met de kooi. Het is druilerig en we hebben veel te kort geslapen. We staan pas om negen uur op en we komen lastig op gang. Aangezien het regent wordt er ook niet aan het frame gelast. Pas halverwege de ochtend trekt het open en kunnen we verder met de tunnels. Ons werk bestaat wederom uit hogere wiskunde. We moeten namelijk alle netten op de juiste maat knippen en op de juiste plaats neerleggen, een werkje wat een paar uur in beslag neemt. Daarna maken we een boodschappenlijst van alles wat we willen kopen en schenken aan Tasikoki. Aangezien onze inwoning gratis is, terwijl andere vrijwilligers betalen, hebben we besloten om het grootste deel van ons dagbudget te geven en het bedrag van Koen ruim te verdubbelen. Hierdoor kunnen we voor vijf miljoen Roepia boodschappen doen. De palen voor de kooi, cement en wat kleine dingen hebben we al gekocht maar er blijft genoeg over om een lange wensenlijst te vervullen. De grootste gift wordt een zaagmachine die staal en hout kan zagen.

 27 juni. We laten onze boodschappenlijstje door Simon vertalen in het Indonesisch en na het ontbijt gaat Erwin met Noldi op de scooter richting Bitung. Een aantal shops wordt bezocht voor er een zaagmachine gevonden is, jammer genoeg blijkt deze alleen geschikt te zijn om metaal te zagen. Na overleg met Simon beslissen we eerst op internet naar andere mogelijkheden te zoeken en anders de machine morgen te kopen. We kunnen verder met het lijstje. Bouten, moeren, een zaag, touw en laselektroden worden gekocht en we gaan op naar een grote supermarkt. Helaas geen pindakaas zonder suiker en Marmite. Onderweg komen we een bandenzaak tegen en hier worden, voor zeven euro, 15 scooterbanden en 15 autobanden tweedehands gekocht. Deze materialen kunnen worden gebruikt om luiernetten e.d. te maken voor in de kooien en worden morgen gebracht. Onze volgende bestemming is een medische shop. Hier kopen we verband, vloeibare paracetamol, gaasjes en Betadine voor de medische kliniek. Voor we terug gaan naar Tasikoki wordt bij de plaatselijke dierenwinkel een zak met zonnebloempitten gekocht en bij de klussenier vier zakken cement en 10 kilo ijzerdraad besteld. Deze worden morgen ook geleverd. Terwijl Erwin onderweg is, is Rhianne met Melki begonnen aan het in elkaar zetten van de tunnels. Na de lunch maken we dit klusje samen af.

Aangezien we niets meer kunnen doen graven we de vijver voor de beren verder uit en brengen deze met vier man tot voor het berenverblijf. Hier maken we hem schoon en dan is het hoog tijd om te stoppen voor vandaag met het fysieke werk. Na het diner zoeken we op internet naar de mogelijkheden voor een zaagmachine die zowel hout als metaal kan zagen. Er is een Nederlands merk die deze verkoopt en verder is er weinig te vinden. We laten aan Simon de keus welke machine hij wil hebben.

28 juni. Om de belevenis van afgelopen nacht te beschrijven doen we een aanslag op het inlevingsvermogen van de lezer. Bedenk dat je in bed ligt en naast je draait de hele nacht een slecht lopende scooter. In werkelijkheid lig je op een dorm met zes andere personen waar van er één zo hard ligt te snurken dat de rest niet kan slapen. Resultaat drie mensen, inclusief Rhianne, verruilen de slaapkamer voor de eetzaal en twee liggen met oordopjes die nog enigszins dempen half wakker. De meeste vrijwilligers zijn dan ook wakker voor de wekker om half zes gaat. De dag dat we zeven maanden onderweg zijn is lekker begonnen. De keuze van Simon is gevallen op de machine die hier in Bitung gekocht kan worden. We beginnen onze dag dan ook met een nieuw boodschappenlijstje en sturen Noldi eropuit om de spullen te kopen. Wij willen ondertussen de tunnel afmaken maar net als we er zijn begint het weer te regenen. Op de weg terug naar het vrijwilligershuis fixt Erwin nog even een kabeltje om de waterpoel bij de vogels beter leeg te laten lopen. Aangezien het na het ontbijt nog steeds regent, beslissen we, om onder de overkapping, een verrijking voor de papegaaien te gaan maken. Van Erwin zijn neef hebben we een leuk idee gekregen en die willen we uitvoeren. Hiervoor gaan we kokosnoten verzamelen. Melki komt aanzetten met gevraagde binnenbanden en deze worden op maat geknipt. Net voor het middageten arriveert de zaagmachine. Dus verzamelen we al onze giften bij elkaar en gaan met Simon en Koen op de foto. Simon is erg blij met alle materialen en dan is dit nog niet eens alles.

We testen nog even de zaagmachine uit en leren Melki er mee werken. Daarna maken we onze speeltjes voor de vogels af. Als Simon dan een moment tijd heeft dragen we “onze” kooi weer over aan hem. We weten dat er van het weekend een groep vrijwilligers komt die met de kooi verder kunnen, maar dit kan niet zonder hulp van de lassers. Ten slotte demonstreren we Simon nog de nieuwe machine en gaan dan naar het vrijwilligershuis. Hier gooien we onze was in de wasmachine en dat was hard nodig! Onze broeken worden pas na twee keer wassen weer enigszins toonbaar.

29 juni. Vandaag vertrekken we bij Tasikoki. Daarom gaan we een afscheidsronde maken over het park en nog een stel foto’s maken. Nog één keer lopen we naar onze kooi om het voorlopige resultaat te bekijken. We zeggen de beren en makaken, onze directe collega’s de afgelopen week, gedag. Onze vaste helper Melki wordt uitgebreid gedag gezegd en natuurlijk gaan we voor hem op de foto. Lasser Jeffrey zeggen we gedag en dan komt een hele lastige opgave. Is en Bente, de twee orang oetans zijn aan de beurt. We hebben een aantal doppinda’s meegenomen en dat vinden ze een lekkere prooi. Natuurlijk moet Is nog even pesten door een ijzerdraadje af te pakken van Erwin. Erwin probeert deze terug te veroveren maar dat is een kansloze missie.

Gelukkig kan het geen kwaad en al snel is het fruit interessanter dan het draadje. We hangen nog even onze gisteren gemaakte speeltjes op bij de papegaaien en gaan dan ontbijten. Na het ontbijt beklimmen we nog een keer de toren bij het gastenverblijf en genieten van het werkelijk fantastische uitzicht over de Molukse zee. Wanneer iemand in de gelegenheid is om Tasikoki te bezoeken, blijf dan zeker een nachtje slapen in één van de gastenverblijven. We kopen nog een Tasikokishirt als aandenken en gaan dan de tassen verder inpakken. Rond half 12 zijn we eindelijk zover en nemen we afscheid van de overige vrijwilligers. Aangezien ook de Indonesische werkers in het huis zijn voor een meeting groeten we ze ook nog een keer. Op weg naar de uitgang lopen we nog even naar de papegaaien om te kijken hoever ze zijn met de speeltjes. De resultaten zijn variërend van volledig gesloopt en leeggegeten tot nog weinig meegedaan. Blijkbaar uitdagend genoeg. Als allerlaatste zeggen we Simon de manager gedag en hij bedankt ons nogmaals uitvoerig. Bij de uitgang hebben we mazzel, de pick-up die voedsel gaat halen moet ook naar Girian en we kunnen meerijden. De poort gaat dicht en we sluiten Tasikoki af met een goed gevoel. Keihard gewerkt en een goed resultaat geboekt ondanks lastige werkomstandigheden. We hebben onze best gedaan!

Nu gaan we op weg naar Tomahon om de vulkaan te beklimmen en een aantal andere leuke uitstapjes te maken. Als de opgepimpte en verhoogde bus eenmaal vol is gaan we op weg naar Tondano. We stijgen flink als we de bergen bereiken, de busrit duurt twee uur en is behoorlijk warm. In Tondano stappen we over op een Mikrolet naar Tomohon. Na nog een keer overstappen, arriveren we bij het Vulcano resort. Op het eerste gezicht prachtige bungalows in een grote tuin met gras en een ruime vijver. Een mooie plek, alleen een klein probleem het is uitgestorven. Pas na een kwartier zoeken vinden we een staflid. De houten bungalow blijkt een beetje gedateerd maar is goed genoeg voor een paar dagen. Helaas krijgen we wel te horen dat de Lokon vulkaan drie dagen terug is uitgebarsten en nu voor 30 dagen gesloten is. De kleinere Mahawu vulkaan is wel open en die gaan we morgen beklimmen tijdens een excursie door de  omgeving. We sluiten de dag af met een diner in het restaurant midden in de vijver van de tuin.